Nacionalni park 

Osnovan je 1986. godine i površina nacionalnog parka je 22.805 ha. Nacionalni park „Šar

planina“ prostire se na krajnjem jugu Srbije, u Autonomnoj pokrajini Kosovo i Metohija, duž

glavnog grebena, sa vrhovima iznad 2000 m nadmorske visine i najvećim vrhom Bistra (2641

m). Obuhvata severne i severozapadne delove glavnog masiva, na koji se preko Prevalaca

nadovezuju šarplaninski ogranci Ošljak, Ostrovica i Kodža Balkan.

Područje Nacionalnog parka „Šar planina“ nalazi se na teritoriji opština Prizren, Štrpce, Suva

Reka i Kačanik.

Nacionalni park je osnovan radi očuvanja: različitih oblika glacijalnog i periglacijalnog; kraškog i fluvijalnog reljefa; hidroloških objekata i pojava; šumskih i visokoplaninskih vegetacija i njihovih staništa; staništa i populacije divlje flore i faune.

Posebno su atraktivni surovi lednički cirkovi, beli snežanici, džinovski bedemi kamenih blokova,

reke kamenja, vertikalne litice, duboke klisure i kanjoni, 70 glacijalnih i 20 nivacionih jezera,

poznatih kao „gorske oči”.

Šar-planina se ubraja u vodom najbogatije planine Balkanskog poluostrva. Na svakom koraku

se nailazi na hladne izvore i potoke, na visokoplaninske tresave, na divlje, uspenušale planinske

rečice koje se preko kaskada, slapova i vodopada spuštaju u doline i ulivaju u dve najveće

šarske reke - Prizrensku Bistricu i Lepenac.

Na Šar-planini živi 1.800 biljnih vrsta. Najznačajni su brojni tercijarni i glacijalni relikti i 339

balkanskih endemita od kojih su 18 lokalni endemiti, prisutni isključivo na ovom masivu: Achillea

alexandriregis, Bornmullera dieckii, Dianthus scardicus, Crocus scardicus, Verbascum

scardicolum, Cerastium neoscardicum, Potentilla doerfleri, Hieracium scardicolum i drugi.

Dianthus scardicus

Crocus scardicus

Achillea alexandriregis

Poput flore, i vegetaciju odlikuje nesvakidašnje bogatstvo. U nacionalnom parku je opisano 190

biljnih zajednica čiji karakter varira od mediteransko-submediteranskog u dolinama reka, do

subarktičkog na najvišim vrhovima. Posebno su dragocene jedinstvene zajednice

endemoreliktne srpske ramonde (Ramonda serbica) u krečnjačkim klisurama, šumske zajednice

endemoreliktnih balkanskih borova munike (Pinus heldreichii), molike (Pinus peuce) i žbunaste

zajednice gorske ruže (Rhododendron ferrugineum).

Rhododendron ferrugineum

Ramonda serbica

Pinus heldreichii

U Nacionalnom parku živi 147 vrsta dnevnih leptira, 45 vrsta vodozemaca i gmizavaca, oko

200 vrsta ptica i 32 vrste sisara (bez slepih miševa), što ga čini jednim od faunistički najbogatijih

područja Evrope. Na prostoru Parka sreću se beloglavi sup (Gyps fulvus), suri orao (Aquila

chrysaetos), sivi soko (Falco peregrynus), snežna zeba (Montifringilla nivalis), orao bradan

(Gypaetus barbatus), veliki tetreb (Tetrao urogallus), dinarska voluharica (Dinaromys

bogdanovi), kuna zlatica (Martes martes), kuna belica (Martes foina), vidra (Lutra lutra), divlja

mačka (Felis silvestris), ris (Lynx lynx), medved (Ursus arctos) i divokoza (Rupicapra rupicapra).

Bogatstvo vrsta, velika zastupljenost endemorelikata, nacionalno i globalno značajnih vrsta,

Šar-planinu svrstava u najznačajnije centre balkanskog visokoplaninskog endemizma i u jednu

od „vrućih tačaka” biološke raznovrsnosti Evrope. 

Falco peregrynus

Ursus arctos

Martes martes

Aquila chrysaetos

Rupicapra rupicapra

Lynx lynx

Gyps fulvus

Gypaetus barbatus

Montifringilla nivalis

Felis silvestris

Nacionalni park „Šar-planina” se odlikuje i jedinstvenom kulturnom baštinom. Po vrednosti se izdvaja 45 crkava i manastira podignutih u periodu od XII do XVI veka, u vreme srednjovekovne srpske države. U najznačajnije kulturno- istorijske objekte se ubrajaju isposnica i manastir Sv. Petra Koriškog iz XIII veka, crkva Sv. Bogorodice iz XIII veka, crkva Sv. Petke iz XIV veka, crkva Sv. Bogorodice Odigitrije iz XIV veka, manastir Sv. Trojice iz XV veka. U podnožju Šar-planine nadomak grada Prizrena, car Dušan je u XIV veku sagradio srpsku srednjovekovnu prestonicu, o čemu svedoče ostaci

Dušanovog grada i manastirskog kompleksa Sv. Arhangeli.

Međunarodni značaj

Nacionalni park „Šar-planina“ nalazi se na Listi međunarodno značajnih područja za biljke kao IPA područje (Important Plant Areas -IPA, Planta Europa, Plantlife, 2005); Zbog velikog prisustva retkih i ugroženih vrsta ptica, Šar-planina je uvrštena u Listu najvažnijih područja ptica u Evropi (GRIMMETT & JONES 1989). Takođe, područje srpskog dela Šar-planine se nalazi na Listi međunarodno značajnih područja za ptice kao IBA područje (Important Bird Аreas - IBA, BirdLife Conservation, BirdLife International, 1999); 

Područje Nacionalnog parka „Šar-planina“ je identifikovano kao Emerald područje pod imenom „Šar planina“, 

deo mreže područja (Emerald Network of Areas of Special Conservation Interest -АsCI) značajnih sa stanovišta primene Konvencije o očuvanju evropske divlje flore i faune i prirodnih staništa (Bernska konvencija) u Srbiji, sa oznakom RS0000008; 

Nacionalni park „Šar-planina“ nalazi se na Nacionalnoj listi jednog od 10 potencijalnih rezervata biosfere (Biosphere Reserve) u okviru UNESKO programa „Čovek i biosfera“ (UNESCO - Man and Biosphaere), 

i nalazi se na preliminarnoj listi od pet potencijalnih dobara koja bi trebalo da budu nominovana za upis u UNESCO listu dobara svetske baštine na osnovu Konvencije o zaštiti svetske kulturne i prirodne baštine (World Heritage Convention);

Nalazi se na Preliminarnoj nacionalnoj listi kao jedno od 65 potencijalnih Ramsarskih područja u Srbiji.

Ukoliko želite da saznate nešto više o ovoj temi kliknite ovde.